Morreu tan solitaria como soa pasou media vida. Estivo de noite e de dÃa no tanatorio, que axudara a construÃr, agardando polo adeus dos que ela, con tanta dor, aflición e pena xa despedira. Non se lembra ninguén de cando foi o pasamento do seu fillo, de cando chegaron as desgracias todas seguidas e, para rematar de morrer, non sabÃa do pasamento do seu compañeiro de noite e de dÃa, compañeiro para almorzar, xantar, cear e vivir. Agora, un destes dÃas atoparanse no alén ou no esquecemento absoluto e reflexionarán sobre a nada. Chegarán á conclusión, a bo seguro, de que nada, como o todo, convértese de inmediato en “nada de nadaâ€.
Aà estamos, amigos e paisanos, escoitando falar de todo e de nada, unidos todos e todos separados, agardando unha hora. Poida que sexa a que nos ata á chegada ou á partida. Aà estamos recordando a Neruda, “para que nada nos amarre / que no nos una nadaâ€. Agora, si que quedaches soa, compañeira de mil avatares. Quedaches soa despois de mil intentos literarios, de milleiros de coles plantadas e de miles de chourizos asados; quedaches soa na terra túa, onde chorabas polos teus que amabas e enterrabas.
Maldita cousa esta! Sempre pensando no mellor e o que se achega é cada vez peor, igual que na polÃtica e na gobernanza, “de mal en peorâ€, aÃnda que Farruco da Beira asevera que “nunca foi mellorâ€. Noutrora, os curas cantaban o responso en cada cruce do camiño que Ãa ao camposanto. Cantaban e cantaban ben, mentres os familiares e amigos do defunto choraban e pagaban, enchÃan aquela arca pechadiña cos cartos que non tiñan.
Ao entrar na igrexa, os cregos rÃan, rezaban e cantaban conforme ao que vÃan e, antes de rematar a misa, asentaban ben asentada, e ben á vista, unha fonte para recoller as ofrendas da paisanÃa. Daquela, os homes deixaban a cantina e, con todo o cheiro da augardente no alento, pasaban en ringleira por diante do altar onde estaba a fonte de contar. Todos contentos: “tomou nota a familia e o cura, a mÃstica do lugar e aqueles que queren ser os donos do recadarâ€.
Ela non tiña quen contara a concorrencia. Foise discretamente soa por ese camiño, por onde ninguén aprende a andar e polo que, como di a TÃa Manuela, tódolos ricos e todos os pobres, toda a humanidade anda ao mesmo paso, devagar e paseniño, con todo o tempo do mundo por diante, sorrindo para o recordo.
|
